Υπάρχει φάρμακο για την πολυφαρμακία;
Το σημαντικό πρόβλημα της πολυφαρμακίας θέτει στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος μια νέα επιστημονική έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «JAMA Internal Medicine» σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για την ανάγκη συνεργασίας των ασθενών με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό, ώστε να περιορίζονται οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από την αλληλεπίδραση των φαρμάκων.
Η μελέτη επισημαίνει ότι μεγάλος αριθμός ηλικιωμένων λαμβάνουν καθημερινά εν αγνοία τους επικίνδυνους συνδυασμούς φαρμάκων. Οι ερευνητές που έκαναν τη σχετική δημοσίευση ανέλυσαν στοιχεία για τη χρήση φαρμάκων από ένα μεγάλο και αντιπροσωπευτικό δείγμα ατόμων ηλικίας 62 έως 85 ετών. Η έρευνα περιελάμβανε και επιτόπιες συνεντεύξεις για την ακριβή διαπίστωση των φαρμάκων που έπαιρναν περίπου 2.300 ασθενείς.
Βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας βρέθηκε ότι υπήρχαν τουλάχιστον 15 συνδυασμοί φαρμάκων που είναι δυνητικά απειλητικοί για τη ζωή των ασθενών. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι περίπου το 15% των ηλικιωμένων (σχεδόν ένας στους επτά) παίρνουν τακτικά τουλάχιστον έναν από αυτούς τους επικίνδυνους φαρμακευτικούς συνδυασμούς, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το 2005 (8%).
Οι ερευνητές υπογράμμισαν ότι περισσότεροι από τους μισούς επικίνδυνους συνδυασμούς περιλαμβάνουν κάποιο μη συνταγογραφούμενο φάρμακο ή κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα (πολυβιταμίνες, μέταλλα, ασβέστιο κ.α.). Στη μεγάλη πλειονότητα, οι συνδυασμοί αυτοί περιλαμβάνουν προληπτικά καρδιαγγειακά φάρμακα όπως οι στατίνες (ιδίως η συμβαστατίνη), τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (όπως η κλοπιδογρέλη και η ασπιρίνη) και διατροφικά συμπληρώματα (ιδίως τα ωμέγα-3 ιχθυέλαια).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ως πολυφαρμακία θεωρείται η λήψη τουλάχιστον πέντε φαρμάκων. Αν και αρχικά ο όρος αναφέρεται στην αλληλεπίδραση των διαφορετικών δραστικών ουσιών των φαρμάκων, η οποία μπορεί να επιφέρει δυσάρεστες παρενέργειες και σε σοβαρές περιπτώσεις να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο, συχνά χρησιμοποιείται για να περιγράψει και την αλόγιστη και χωρίς ιατρική υπόδειξη χρήση φαρμάκων από τους ίδιους τους ασθενείς.
Η χώρα μας φαίνεται και στο κομμάτι αυτό να καταγράφει μια ακόμη αρνητική «πρωτιά» με τους Έλληνες να καταναλώνουν σε μεγάλες ποσότητες ασπιρίνες και αναλγητικά παρακεταμόλης (Depon, Panadol), ενώ κατά την χειμερινή περίοδο οι «μικροί γιατροί» της Ελλάδας «θωρακίζονται» απέναντι στις εποχικές ιώσεις με αντιβιοτικά, γεγονός που κατατάσσει την Ελλάδα στην κορυφή της λίστας των ευρωπαϊκών χωρών που κάνουν κατάχρηση αντιβιοτικών.
Η υπερκατανάλωση φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες αν και συχνά υποχωρούν με την παύση της λήψης των σχετικών σκευασμάτων, μπορεί υπό συνθήκες να οδηγήσει και σε δηλητηρίαση.
Οι ακόλουθες πρακτικές συμβουλές συμβάλλουν στην πρόληψη της πολυφαρμακίας και εγγυώνται ότι η φαρμακευτική αγωγή που ακολουθούμε μας προσφέρει αυτό ακριβώς που χρειαζόμαστε, χωρίς ανεπιθύμητες επιδράσεις:
- Θα πρέπει πάντα να ενημερώνουμε τους γιατρούς που επισκεπτόμαστε για τα φάρμακα που λαμβάνουμε, ώστε ο καθένας από αυτούς να γνωρίζει τι συνταγογραφεί ο άλλος.
- Δεν λαμβάνουμε ποτέ κάποιο νέο φάρμακο, αν δεν έχουμε πρώτα συμβουλευθεί τον γιατρό μας για τυχόν παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα.
- Κρατάμε πάντα ένα αρχείο με όλα τα φάρμακα, τις βιταμίνες, τα συμπληρώματα και τα παραϊατρικά προϊόντα που χρησιμοποιούμε για τα οποία θα πρέπει να λαμβάνει γνώση ο οικογενειακός μας γιατρός.
- Διαβάζουμε πάντα προσεκτικά το φύλλο οδηγιών πριν την λήψη ενός νέου φαρμάκου, καθώς συχνά ορισμένα φάρμακα μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα υγείας, όταν συνδυαστούν με συγκεκριμένες τροφές (κρασί, τυρί).
- Προτιμούμε να πηγαίνουμε σε ένα φαρμακείο για την εκτέλεση των συνταγών, ώστε ο φαρμακοποιός να έχει πλήρη εικόνα των φαρμάκων που λαμβάνουμε.
