ΜΟΝΑΞΙΑ: ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΘΕΜΑ ΥΓΕΙΑΣ
ΜΑΛΒΙΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΑ
Γράφει η ΜΑΛΒΙΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΑ, Βιολόγος – Σύμβουλος Διατροφής, MSc, MBA.
Επίκουρο Μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων • Μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων • Μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής/Κλινικής Διατροφής και Μεταβολισμού (ESPEN) • Μέλος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας
Ένα παλαιότερο άρθρο δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα του Forbes που αναφέρεται στην μοναξιά και το πώς αυτή επιδρά στην υγεία μου έλκυσε το ενδιαφέρον. Δεν είναι λίγες μάλιστα οι μελέτες που έχουν γίνει και δημοσιευθεί σε επιστημονικές θεωρήσεις και περιοδικά όπου ουσιαστικά συσχετίζουν την κατάσταση της μοναξιάς (loneliness) με την αυξημένη επίπτωση χρόνιας νόσου ή/και πρόωρου θανάτου. Στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχει ήδη μια σχετική καμπάνια: CAMPAIGN TO END LONELINESS.
Η μοναξιά οπωσδήποτε δεν είναι νόσος προς διάγνωση, όπως η κατάθλιψη ή η παχυσαρκία, αλλά μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου.
Οι μελέτες αναφέρουν ότι η «αίσθηση της μοναξιάς», σαν αποτέλεσμα της αντιληπτής κοινωνικής απομόνωσης (perceived social isolation), είναι στενά συνδεδεμένη με δύο κρίσιμες φυσιολογικές αντιδράσεις: εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και αυξημένη κυτταρική φλεγμονή. Αναφέρεται δε ένας μηχανισμός μέσω του η μοναξιά επηρεάζει την έκφραση των γονιδίων μέσω ενός φαινομένου που οι ερευνητές αποκαλούν «συντηρημένη μεταγραφική απόκριση σε αντιξοότητες» (Conserved Transcriptional Response to Adversity, CTRA). Όσο περισσότερο κάποιος βιώνει μοναξιά, τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδραση του προαναφερθέντα μηχανισμού στην έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με τα λευκά αιμοσφαίρια (κύτταρα που εμπλέκονται στην προστασία μας ενάντια στις μολύνσεις) και με φλεγμονή. Συγκεκριμένα, μειώνεται η γενετική έκφραση των λευκών αιμοσφαιρίων, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η γενετική έκφραση της φλεγμονής. Η φλεγμονή αναφέρεται σε βλάβες σε κυτταρικό επίπεδο δηλαδή σε αλλαγές που συμβαίνουν μέσα στα κύτταρα του σώματος.
Έτσι, η ελαττωμένη ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις, μαζί με τη σταδιακή φθορά των κυττάρων αφήνει το σώμα εκτεθειμένο σε μια σειρά από εξωτερικά και εσωτερικά ερεθίσματα, μερικά από τα οποία επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου οδηγώντας σε διακριτά συμπτώματα και τελικά στην υπονόμευση της ίδιας της υγείας. Χαρακτηριστικά, η μοναξιά σχετίζεται με:
– παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία, έχοντας παρόμοια επίδραση με το κάπνισμα
– υψηλό κίνδυνο υπέρτασης
– υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αναπηρίας
– μεγαλύτερο κίνδυνο γνωσιακής εξασθένησης
– αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης κλινικής άνοιας
– κατάθλιψη
– πρόωρη έναρξη εγκλεισμού σε οίκους φροντίδας ηλικιωμένων ή ανάγκη για νοσηλευτική φροντίδα
– πρόωρο θάνατο
Τα αποτελέσματα της υπό διερεύνησης αμοιβαίας αυτής σχέσης καταδεικνύουν ότι η «αντιληπτή κοινωνική απομόνωση» δεν μπορεί να εξηγηθεί από το στρες ή την κατάθλιψη, άρα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα ξεχωριστό θέμα υγείας.
ΠΗΓΗ:
- http://www.campaigntoendloneliness.org/
- Cole SW, Capitanio JP, Chun K, Arevalo JM, Ma J, Cacioppo JT. Myeloid differentiation architecture of leukocyte transcriptome dynamics in perceived social isolation. Proc Natl Acad Sci U S A. 2015 Dec 8;112(49):15142-7.
